Overleven in de verboden militaire zone langs de Rijn in Oost-Nederland, 1944-1945

Na Operatie Market Garden in september 1944, vormt de Rijn het front tussen de Duitsers en de geallieerden. Van Rhenen tot de Duitse grens moeten 200.000 inwoners gedwongen vertrekken. Toch is dit spergebied ten noorden van de rivier niet verlaten. Circa 45.000 streekbewoners en bij razzia’s opgepakte mannen moeten als dwangarbeiders voor de bezetter de Panther-Stellung aanleggen. Maandenlang graven zij pal in de vuurlinie van de geallieerden. Hoe blijf je staande in zo’n post-apocalyptisch gebied?

Onderzoeker Karin van Veen schetst in haar boeken een indringend en genuanceerd beeld van de realiteit in de militaire zone. Met foto’s en militaire kaarten maakt zij de verdwenen verdedigingslinie weer zichtbaar. Ook beschrijft zij de Slag om Arnhem en de evacuatie. Na de bevrijding volgt het explosieven opruimwerk en dan begint de wederopbouw. Ontdek deze geschiedenis vol bijzondere verhalen van mensen die in het spergebied kwamen: streekbewoners, dwangarbeiders, hulpverleners en anderen.

Boek In het spoor van de loopgraven. Spitters in het spergebied van Oosterbeek tot en met Rhenen, 1944-1945. De Slag om Arnhem is mislukt en de bewoners zijn verdreven. De landingsterreinen liggen bezaaid met vliegtuigwrakken, munitie en achtergelaten spullen. Langs het Rijnfront van Oosterbeek tot en met Rhenen spitten nu dwangarbeiders. Velen komen uit de omgeving, uit Hilversum en uit Rotterdam. Vanaf medio februari 1945 zorgt de 34. SS-Freiwilligen-Grenadier-Division Landstorm Nederland voor extra spanning in deze sector. Volg de belevenissen van ooggetuigen in Oosterbeek, Wolfheze, Heveadorp, Doorwerth, Heelsum, Renkum, Bennekom, Ede, Wageningen en Rhenen. Zij vertellen over hun werk aan de linie, het kampleven en de lugubere situatie in het spergebied. (Folder met informatie.)

Andere publicaties van Graven in de vuurlinie over Arnhem en de Liemers:

• Graafwerk voor de Panther-Stellung & De toestand in frontstad Arnhem, 1944-1945. Er komt een ring aan verdedigingswerken, terwijl de stad wordt leeggeroofd. (Folder.)
• Dwangarbeiders in de vuurlinie. Het kampleven in frontstad Arnhem, 1944-1945. Over tewerkgestelde mannen uit o.a. Naarden, Bussum, Zeist, Utrecht, Rotterdam, Apeldoorn en Velp. (Folder.)
• Graven in de vuurlinie. Leven in het spergebied langs de Rijn. De Liemers. De dagelijkse realiteit achter de IJssel. Kampleven en spitwerk in Zevenaar, Westervoort, Duiven, Groessen, Loo, Pannerden, Herwen, Aerdt, Lobith, Tolkamer en Spijk. De dwangarbeiders komen o.a. uit de regio en uit Apeldoorn, Zeist, Rotterdam, Utrecht, Groningen en Friesland. (Folder.)

(Bron: Foto uitsnede militaire kaart bouwlocatie Arnhem: 6 N.W. Arnhem East, Holland: [overprint], 1945, © Government of Canada. Reproduced with the permission of Library and Archives Canada (2022). Library and Archives Canada/Department of National Defence fonds/e999909533-u. Foto Arnhem Rijnkade met loopgraven: Gelders Archief 1584 – 821, 1945, fotograaf Nico Kramer, CC-BY-4.0.)